Kwestie orzekania o niepełnosprawności reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zgodnie z którą o niepełnosprawności orzekają:
– Powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja,
– wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.
Miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:
• stopniu niepełnosprawności;
• wskazaniach do ulg i uprawnień.
• niepełnosprawności;
ORZECZENIE O STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia.W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności ustalone są trzy stopnie niepełnosprawności:
• znaczny
• umiarkowany
• lekki
Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe. Decyduje ocena możliwości poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej..
Znaczny stopień niepełnosprawności
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby:
1. niezdolne do pracy i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. zdolne do pracy w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zatem zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności możliwe jest tylko wówczas, gdy u osoby zainteresowanej występują jednocześnie ograniczenia w wykonywaniu zatrudnienia i konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mogą być zaliczone trzy grupy osób z naruszoną sprawnością organizmu tj.:
1. niezdolne do pracy,
2. zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej,
lub
3. wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Użyty w definicji umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wyraz „lub” oznacza, że w przeciwieństwie do znacznego stopnia niepełnosprawności, każda z przesłanek stanowi samodzielną podstawę do zaliczenia do tego stopnia niepełnosprawności.
Lekki stopień niepełnosprawności
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby:
1. o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną;
2. o naruszonej sprawności organizmu, mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Nie ma wymogu, aby przesłanki powyższe (w pkt 1 i 2) występowały łącznie.
ORZECZENIE O WSKAZANIACH DO ULG I UPRAWNIEŃ
Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń:
• ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
– całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
– niezdolności do samodzielnej egzystencji,
– całkowitej niezdolności do pracy,
– częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania;
• ważne orzeczenie organu rentowego (ZUS, MSWiA, MON), wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów;
• ważne orzeczenie KRUS o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane przed 1 stycznia 1998 r.
W postępowaniu o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych ważnych orzeczeń organów rentowych, wskazanych powyżej. Natomiast zawarte w orzeczeniu wskazania lekarz ustala stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie bezpośredniego badania osoby zainteresowanej. Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się do czasu upływu ważności orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy.
ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Podstawą uznania osoby, która nie ukończyła 16 roku życia za niepełnosprawną jest ustalenie, że:
• ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną;
• przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy;
• wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.
Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie.
Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Decyduje ocena możliwości poprawy funkcjonowania dziecka. Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje się na wniosek złożony do powiatowego/miejskiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności przez przedstawiciela ustawowego dziecka.